автомобиль – машина
аккуратно – пөхтә, төгәл, вакытында
активный – актив, эшлекле
алфавит – әлифба
апельсин – әфлисун
бабушка – әби, дәү әни
бегать, бежать – йөгер-ергә
беда – бәла, каза, бәхетсезлек
бедный – ярлы, фәкыйрь
I без – -дән башка
II без – -сыз, -сез
белый – ак
берег – яр, су буе
беречь – сакла-рга
беседа – әңгәмә
беседовать – сөйләш-ергә
беспокоиться – борчыл-ырга
библиотека – китапханә
билет – билет
бить – бәр-ергә, суг-арга, кыйна-рга
биться – сугыш-ырга, кыйнаш-ырга
благодарить – рәхмәт әйт-ергә
благодарность – рәхмәт
благородный – намуслы
бледный – агарынган
блестеть – ялтыра-рга
блестящий – ялтыравыклы
ближе – якынрак
ближний – якын, бирге
близкий – якын
близко – якында
бог – алла, ходай, хода, тәңре, хак
богатство – байлык, муллык
богатый – бай
бодрый – шат күңелле, дәртле
боевой – хәрби
боец – сугышчы
бой – сугыш
бок – ян, як
более – зуррак, чагыштырмача
болезнь – авыру
болеть – авыр-ырга, сызла-рга
болото – саз, сазлык
боль – авырту, сызлау
больница – хастаханә
больно – авырта
больной – авыру
больше – зуррак
большинство – күпчелек
большой – зур
бороться – көрәш-ергә
борьба – көрәш
ботинки – ботинка
бояться – курк-ырга
брат – абый, эне
брать – ал-ырга
бровь – каш
бродить – йөр-ергә
бросать, бросить – ташла-рга
броситься – ташлан-ырга
будто – гүя, әйтерсең
будущий – киләчәк
буква – хәреф
бумага – кәгазь
бумажный – кәгазь
бурный – давыллы
бутылка – шешә
бывать – бул-ырга
бывший – булган
было – …-ган(…-кан) иде(м, ң)
бык – үгез
быстрый – тиз
быт – көнкүреш, тормыш
быть – бул-ырга
в предлог – 1. эченә,эчендә; 2. булып; 3. итеп
важно – кәпрәеп; әһәмиятле
важный – мөһим, әһәмиятле
вверх – өскә
вдоль – буенча, буйлап
вдруг – кинәт
ведь – бит, ич, лабаса
везде – һәркайда
везти – алып бар-ырга
век – гасыр
велеть – куш-арга
великий – бөек
вера – ышану
веревка – бау
верить – ышан-ырга, инан-ырга
верно – турылыклы; дөрес
вернуться – кайт-ырга
верный – турылыклы
верх – түбә
верхний – өске, югарыгы
верховой – атланып йөри торган
весело – күңелле
весенний – язгы
весна – яз
весной – язын, яз көне
весть – хәбәр
весь – бөтен
весьма – бик, шактый
ветвь – ботак, тармак
ветер – жил
ветка – ботак, тармак
вечер – кич
вечерний – кичке
вечером – кичен, кич белән
вещь – әйбер, нәрсә
взволнованный – дулкынланган
взгляд – (күз) караш(ы)
взглянуть – кара-рга, күз сал-ырга
вздохнуть – сула-рга
вздрогнуть – сискәнеп кит-әргә
взрослый – олы, дәү, буйга җиткән
взятый – алынган
взять – ал-ырга, тот-арга,кулга ал-ырга
взяться – тотын-ырга
вид – күренеш
видать – күрәсең
видеть – күр-ергә
видимо – күрәсең
виднеться – күрен-ергә
видно – күренә, күрәсең
видный – күренекле
виноватый – гаепле
висеть – асылынып тор-ырга
вкус – тәм, татым; зәвык
вкусный – тәмле
власть – власть, хакимлек, хакимият
влияние – йогынты
вместе – бергә
вмешаться – тыгыл-ырга
вначале – башта
внезапно – кинәт
внести – керт-ергә
вниз – аска
внизу – аста, астында, түбәндә
внимание – дикъкать, игътибар
внимательный – дикъкатьле, игътибарлы
вновь – яңадан
внутренний – эчке
вовсе – бөтенләй, һич тә, бер дә
вода – су
водить – йөрт-ергә
воевать – сугыш-ырга
военный – гаскәри, хәрби
вожатый – җитәкче, вожатый
возвратиться – кайт-ырга
возвращать – кире кайтар-ырга
воздух – һава
воздушный – һава
возиться – азаплан-ырга
возле – янында
возможно – мөмкин кадәр, бәлки
возможность – мөмкинлек
возможный – мөмкин
возникнуть – килеп чыг-арга
возразить, возражать – каршы әйт-ергә
возраст – яшь
воин – сугышчы
война – сугыш
войско – гаскәр
войти – кер-ергә
вокруг – тирә-юньдә, тирәсендә
волна – дулкын
волновать – дулкынландыр-ырга
волноваться – дулкынлан-ырга
волос – чәч
воля – ихтыяр
вон – кит, әнә
вообще – гомумән
вопрос – сорау
вопросительный – сорау
ворота – капка
ворчать – ырылда-рга, мыгырда-рга
воскликнуть – ди-яргә, кычкырып җибәр-ергә
воскресенье – якшәмбе
воспитание – тәрбия
воспитанный – тәрбияле, тәрбияләнгән
воспитывать – тәрбиялә-ргә
воспоминание – искә төшерү, хатирә
восток – шәрык, көнчыгыш
восторг – зур шатлык
восьмой – сигезенче
вот – менә, әнә
впервые – беренче тапкыр
впереди – алда
впечатление – тәэсир, йогынты
вполне – тулысынча
впрочем – ләкин, гәрчә
враг – дошман
врач – табиб
время – вакыт
вроде – шикелле, кебек
все – бөтен, барлык, барча
всегда – һәрвакыт
всего – барысы
всемирный – бөтендөнья
все-таки – шулай да
вскоре – тиздән
вскочить – сикереп мен-әргә
вслед – артыннан
вслух – кычкырып
вспомнить, вспоминать – искә төшер-ергә, хәтергә төшер-ергә
вспыхнуть – кабын-ырга
встать – тор-ырга
встретить, встречать – очрат-ырга
встретиться – очраш-ырга
встреча – очрашу
встречаться – очраш-ырга
вступить – кер-ергә, бас-арга
всюду – һәркайда
всякий – һәрбер
второй – икенче
вход – керү
входной – керә торган, керү
вчера – кичә
выбежать – йөгереп чыг-арга
выбирать, выбрать – сайла-рга
выбор – сайлау
выборы – сайлаулар
вывести – чыгар-ырга
выглядеть – күрен-ергә
выдать, выдавать – бир-ергә
выделить – аер-ырга
выдержать – чыда-рга
выехать – чыгып кит-әргә
вызов – чакыру
вызывать, вызвать – чакырып чыгар-ырга
выйти – чыгып кит-әргә
вылезти – чыг-арга
вынести – чыгар-ырга, алып чыг-арга
вынуть – ал-ырга, чыгар-ырга
выпить – эч-әргә
выполнение – үтәү
выполненный – үтәлгән
выполнить, выполнять – үтә-ргә
выпуск – чыгарылыш
выпускать – чыгар-ырга
выпускной – чыгарылыш, чыгара торган
выпустить – чыгар-ырга, җибәр-ергә
выражать – әйт-ергә, белдер-ергә
выражение – әйтем, тәгъбир, гыйбарә
вырасти – үсеп чыг-арга, үсеп җит-әргә
вырваться – алга чыг-арга, ычкын-ырга
выскочить – сикереп чыгып кит-әргә
высокий – биек, озын
высоко – югары, биек
высосать – суырып бетер-ергә
высота – биеклек, югарылык
выставка – күргәзмә
выступить – чыг-арга, чыгып бас-арга
выступление – чыгу, чыгып китү, чыгыш
вытащить – алып чыг-арга, тартып чыгар-ырга
выучить – өйрән-ергә, ятла-рга
выход – чыгу, чыгыш
выходить – тәрбияләп үстер-ергә
выше – югары, югарырак, югарыда
газета – газет, гәзит
герой – герой, батыр, каһарман
гигантский – гадәттән тыш зур
глава – башлык
главный – төп, иң мөһим
глагол – фигыль
глаз – күз
глубина – тирәнлек
глубоко – тирән, тирәндә
глупый – ахмак
глухой – чукрак
глядеть – кара-рга
говорить – сөйләш-ергә
год – ел
годный – яраклы
годовщина – еллык
голова – баш
голос – тавыш
голубой – зәңгәр
голубь – күгәрчен
голый – ялангач
гора – тау
гораздо – күп, күпкә, шактый
гордость – горурлык
гордый – горур
горе – кайгы
гореть – ян-арга
горизонт – офык
горло – тамак, бугаз
горный – тау
город – шәһәр
горячо – кызу, кайнар
господин – әфәнде
гостиница – кунакханә
гость – кунак
государственный – дәүләт
государство – дәүләт
готовить – әзерлә-ргә
грамотный – укый-яза белүче
граница – чик
грубый – тупас, дорфа, тәрбиясез
грудь – күкрәк, түш
груз – йөк
грустный – күңелсез, ямансу, боек
I грязь – пычрак, баткак
II грязь – кер
губа – ирен
гулять – йөр-ергә
густой – куе
да – әйе
давать, дать – бир-ергә
давно – күптән
даже – хәтта
далее – аннары
далеко – ерак
дальше – ераграк
данный – бирелгән, бу
дверь – ишек
двигаться – бар-ырга, хәрәкәт ит-әргә
движение – хәрәкәт
двор – ишек алды
дворец – сарай
девочка – кыз (бала)
дед – бабай
дежурить – дежур тор-ырга
дежурный – дежур торучы, кизү
действие – хәрәкәт
действительный – чын, хокукый
действовать – эш ит-әргә
делать – эшлә-ргә
деление – бүлү
дело – эш
деньги – акча
деревня – авыл
дерево – агач
держать – тот-арга
деталь – аерым яклары
дети – балалар
детство – балачак
дисциплина – тәртип, фән
длина – озынлык, буй
длинный – озын
дневник – көндәлек
днем – көндез
дно – төп
до – ….-га, …-га кадәр, …-га чаклы
добавить – өстә-ргә
добиться – иреш-ергә
добрый – яхшы, игелекле
доверие – ышану, ышаныч
долго – озак
дом – йорт, өй
доска – такта
дочь – кыз
древний – борынгы
дробь – вакланма
дрова – утын
друг – дус
дружба – дуслык
думать – уйла-рга
дурак – юләр, тиле
дуть – ис-әргә
душа – җан, рух
дым – төтен
дышать – сулыш ал-ырга
дядя – абый
едва – көчкә
единственный – бердәнбер
единый – бердәм
ежедневно – көн саен, һәр көнне
ежегодный – ел саен була торган, еллык
ездить – йөр-ергә
еле, еле-еле – көчкә-көчкә (генә)
если – әгәр
I есть – аша-рга
II есть – бар
ехать – бар-ырга, йөр-ергә
еще – тагы, тагын
жалеть – кызган-ырга
жалко – кызганыч
жаловаться – зарлан-ырга
жаркий – кызу, эссе
жарко – эссе (итеп)
ждать – көт-әргә
I же – ә, исә
II же – ук, үк
желание – теләк, дәрт
желать – телә-ргә
железнодорожный – тимер юл
железо – тимер
желтый – сары
жена – хатын
женщина – хатын-кыз
жест – ым
жесткий – каты
животное – хайван
жизнь – тормыш
житель – торучы, яшәүче
жить – тор-ырга, яшә-ргә
I за – артына
II за – артында
заболеть – авыр-ырга
забор – койма
забота – кайгырту
заботливый – кайгыртучан
забрать – ал-ырга
забыть – оныт-ырга
завести – алып кер-ергә
завидовать – көнләш-ергә
зависеть – бәйле бул-ырга
завоевать – яулап (сугышып) ал-ырга
завтра – иртәгә
завтрак – иртәнге аш
завтрашний – иртәгәге
заглядывать – караштыр-ырга
заговорить – сөйли башла-рга
загонять – куып керт-ергә
загораться – яна башла-рга
задание – бирем
задать – бир-ергә
задача – мәсьәлә, бурыч
задний – арткы, узган
задуматься – уйлан-ырга
задумчиво – уйланып, уйчан
зажечь – кабыз-ырга
зайти – кер-ергә
зайчик – куянкай, куянчык
заканчивать – бетер-ергә
заключение – йомгак, ябу
закон – закон, канун
законный – законлы
закончиться – тәмамлан-ырга
закончить – бетер-ергә
закричать – кычкырып җибәр-ергә
закрытый – ябык
закрыть – яб-арга
закурить – тарта башла-рга
заменить – алмаштыр-ырга
заместитель – урынбасар
заметный – күренеп тора торган
замечательный – гүзәл
замечать, заметить – күреп ал-ырга, игътибар ит-әргә
замолчать – тын-арга
занавес – пәрдә
занимать – бурычка ал-ырга
заниматься – шөгыльлән-ергә
занятие – дәрес
занятый – буш түгел
западный – көнбатыш(тагы)
запах – ис
запеть – җырлый башла-рга
записать – язып ал-ырга
записка – язу
запомнить – истә калдыр-ырга
заранее – алдан
заседание – утырыш
заслуженный – атказанган
засмеяться – көлеп җибәр-ергә
заставить – мәҗбур ит-әргә
застать – туры китер-ергә
затем – аннан соң
зато – аның каравы
затылок – баш арты
захватить – ал-ырга
зачем – ни өчен, ник
зачитаться – онытылып укы-рга
защита – яклау, саклау
защитить – сакла-рга, якла-рга
заявить – белдер-ергә
заявление – гариза, белдерү
звание – исем
звать – чакыр-ырга; атарга
звезда – йолдыз
звездочка – йолдызчык
звено – боҗра
зверь – ерткыч
звонить – шалтырат-ырга
звонок – звонок, кыңгырау
звук – аваз
звучать – яңгыра-рга
здание – бина, йорт
здесь – монда
здорово – бик нык
здоровый – сау, сәламәт
здоровье – саулык, сәламәтлек
здравствовать – исән бул-ырга
зеленый – яшел
земля – җир
земной – җир
зеркало – көзге
зерно – бөртек, ашлык
зима – кыш
зимний – кышкы
зимой – кышын, кыш көне
злой – усал
знак – билге
знакомиться – таныш-ырга
знакомый – таныш
знаменитый – атаклы
знамя – байрак
знание – белем
золото – алтын
золотой – алтын
зритель – тамашачы
зря – юкка (гына)
зуб – теш
и – һәм, белән
ибо – чөнки
игра – уен
играть – уйна-рга
игрушка – уенчык
идти – бар-ырга
избрать – сайла-рга
известно – билгеле
известный – таныш, билгеле
извинить – гафу ит-әргә
издали – ерактан
из-за – артыннан
изменить – үзгәрт-ергә
измениться – үзгәр-ергә
из-под – астыннан
изучать – өйрән-ергә
или – яки
иметь – ия бул-ырга
иметься – бул-ырга
имя – исем
иначе – башкача
инициатива – инициатива, башлангыч
иногда – кайчакта, кайвакыт
иной – бүтән, башка
иностранный – чит (ил)
инструмент – корал
интерес – кызыксыну
интересно – кызыклы
интересный – кызыклы
искать – эзлә-ргә
искусственный – ясалма
искусство – сәнгать
использовать – файдалан-ырга
испугаться – курк-ырга
испытание – сынау
исторический – тарихи
история – тарих
источник – чишмә, чыганак
исходный – башлангыч
исцарапать – тырнап бетер-ергә
исчезнуть – бет-әргә, юкка чыг-арга
итог – йомгак
ишь – кара
каждый – һәр
казаться – күрен-ергә
как – ничек
как-нибудь – ничек булса да
каков – ничек, нинди
какой – нинди
какой-либо – нинди дә булса
как-то – ничектер
каменный – таш
камень – таш
капитальный – капиталь, нигезле
капля – тамчы
карман – кесә
карта – карта
картина – рәсем, картина
касаться – ти-ергә
качество – сыйфат
квадратный – квадрат
квартира – квартир, фатир
кивать – и-яргә, селке-ргә
кивнуть – селкеп куя-рга
кинуться – ташлан-ырга
класс – класс, сыйныф
классный – класс, сыйныф
класть – сал-ырга
клетка – читлек; шакмак; күзәнәк
ключ – ачкыч
книга – китап
книжный – китап
когда-либо – кайчан да булса
кого – кемне
кое-где – кайбер җирдә
кое-как – көчкә-көчкә
кое-кто – кайберәүләр
кое-куда – каядыр, бер җиргә
кое-что – нидер, нәрсәдер
кожа – тире
колено – тез
колесо – көпчәк, тәгәрмәч
количество – сан
комната – бүлмә
конец – оч; бетте
конечно – шиксез, әлбәттә
контрольный – контроль
крик – тавыш
кровать – карават
круглый – түгәрәк
крыльцо – болдыр, ишек төбе
крыша – түбә
кстати – урынлы
кто-либо – кем дә булса
кто-то – кемдер
куда-то – кая да булса, каядыр
культура – мәдәният
купить – сатып ал-ырга
куртка – куртка
кусок – кисәк
куст – куак
кухня – аш бүлмәсе, кухня
ладно – ярый, яхшы, ярыйсы
ладонь – уч төбе
лапа – тәпи, аяк
ласково – ачык, назлап, иркәләп
левый – сул
легкий – җиңел
легко – җиңел
легче – җиңелрәк
лед – боз
ледяной – боз
лежать – ят-арга, ятып тор-ырга
лезть – мен-әргә, үрмәләп мен-әргә
лента – тасма
лес – урман
лесной – урман
лет – яшь, ел
лететь – очып бар-ырга
лето – җәй
летом – җәй көне, җәен
летчик – очучы
лечь – ят-арга
ли – …-мы, …-мы икән, …-ме, …-ме икән
либо – я, яки, яисә
линия – сызык, юнәлеш
лист – яфрак; табак
листок – яфрак, бер бит кәгазь
литература – әдәбият
литературный – әдәби, әдәбият
I лицо – бит
II лицо – кеше
лично – үзе (үзем, үзең)
личный – шәхси, үз, зат
лишний – артык
лишь – бары, тик, … гына, … генә
лоб – маңгай
ловить – тот-арга, аула-рга
лодка – көймә, каек
ложиться – ят-арга
локоть – терсәк
лопата – көрәк
лошадь – ат, елкы
луна – ай
луч – нур
лучше – яхшырак, әйбәтрәк
лучший – яхшырак
любимый – яраткан, сөйгән, сөекле
любить – ярат-ырга, сөя-ргә
любоваться – соклан-ырга
любовь – мәхәббәт, гыйшык
любой – теләсә нинди
любопытство – кызыксынучанлык
люди – кешеләр, халык
магазин – кибет
маленький – кечкенә
мало – аз, әз
малыш – кечкенә бала, сабый
мальчик – малай, ир бала
мама – әни
масло – май
I масса – масса
II масса – бик күп
I мастер – мастер
II мастер – маһир, оста
мастерство – һөнәр, осталык
материальный – матди, материаль
мать – ана, әни
махнуть – болгап куя-рга, селкер-ергә
медленно – әкрен, акрын
медленный – акрын, салмак
между – арасында, арасыннан
междугородний – шәһәрара
международный – халыкара
мелкий – вак, кечкенә; сай
мелочь – вак, вак акча
мелькнуть – күренеп кит-әргә
менее – кимрәк, азрак
меньше – кечерәк, азрак
меняться – алмаш-ырга, алмашын-ырга
мертвый – үле, үлек, мәет
местность – урын, җир
местный – җирле, урындагы
место – урын, җир, төш
месяц – ай
металлический – металл
метод – метод, ысул, алым, юл
методический – методик
механический – механика, механик
мечта – хыял, уй
мечтать – хыяллан-ырга, уйлан-ырга
мешать – уңайсызла-рга
мешок – капчык
миг – мизгел, бик кыска вакыт
милый – сөйкемле; иркәм
министерство – министрлык
мир – тынычлык; дөнья
мирный – тыныч, дусларча
мировой – дөньякүләм
младший – кече, яшь
мнение – уй, фикер
многие – күп(ләр)
много – күп
многое – күп нәрсә
многочисленный – күп санлы
множество – бик күп
могучий – көчле, куәтле
можно – мөмкин, ярый, була
мой – минем
мокрый – юеш, дымлы, җепшек
молодежный – яшьләр
молодежь – яшьләр
молодец – егет
молодой – яшь, үсмер
молодость – яшьлек
молоко – сөт
молоток – чүкеч
молчание – тынлык
молчать – дәшмә-скә, сөйләшмә-скә
момент – момент, вакыт
море – диңгез
мороз – суык, салкын
морской – диңгез, диңгездә
моряк – моряк, диңгезче
московский – мәскәү
мост – күпер
I мочь – …ал-ырга
мощность – куәт, көч, егәрлек
мощный – куәтле, егәрле
муж – ир, ир кеше
мужество – ирлек, батырлык
мужской – ир-ат, ирләр
муравей – кырмыска
мчаться – җилдер-ергә, җил-ергә, чаб-арга
мыслить – фикер йөрт-ергә, уйла-рга
мысль – фикер, уй
мыть – ю-арга
мягкий – йомшак, нечкә
мясо – ит
мяч – туп
на – …-га (ка); …-да (та)
набирать, набрать – җыя-рга, җыеп ал-ырга
наблюдать – күзәт-ергә, кара-рга
наверно – мөгаен
навсегда – мәңгегә
навстречу – каршы, каршыга
над – өстендә, өстеннән
надевать – кидер-ергә, киерт-ергә, кия-ргә
надежда – өмет, ышаныч
наделать – ясап куя-рга, эшлә-ргә
наделить – бир-ергә, бүлеп бир-ергә
надеть – кидер-ергә, киерт-ергә, кия-ргә
надеяться – ышан-ырга, өмет ит-әргә
надо – кирәк
надоедливый – борчучан, басымчак
надоесть, надоедать – борчып бетер-ергә; туйдырырга
надпись – язма, язу
назад – кире, артка
название – исем, ат
названный – аталган, исемләнгән
назвать – исем бир-ергә, ата-рга, әйт-ергә
назначение – билгеләү, вазифа
называемый – …дип әйтелә торган
называть – исем бир-ергә, ата-рга, әйт-ергә
называться – атал-ырга, әйтел-ергә, диел-ергә
наиболее – бигрәк тә
найти, находить – таб-арга, ач-арга, күр-ергә
найтись – табыл-ырга, югалып калма-ска
наконец – ниһаять, ахырда
наладить – төзәт-ергә, юлга сал-ырга
наоборот – киресенчә
напечатанный – басылган
написанный – язылган
написать – яз-арга, яса-рга
напоминать – искә төшереп тор-ырга
напомнить – искә төшер-ергә
направить – юнәлт-ергә, җибәр-ергә, төбә-ргә
направиться – юнәл-ергә, кит-әргә
направление – юнәлеш, уңай, агым
направо – уңга, уң якка, уңда
напрасно – юкка, заяга
например – мәсәлән, әйтик
напротив – каршыда, каршы
напряженный – киеренке, көчәнеп
народ – халык, кешеләр
народный – халык
нарядный – матур киенгән, матур
население – халык, ил-күз
насколько – никадәр, нихәтле
насмешливо – мыскыл итеп, көлеп
насмешливый – кешедән көлүчән
настать, наступить – җит-әргә, башлан-ырга
настолько – шулкадәр, шулхәтле
настоящий – хәзерге; бу; чын
настроение – кәеф, хәл, күңел
насчет – турында, хакында
наука – фән
научить – өйрәт-ергә
научиться – өйрән-ергә
научный – фәнни, гыйльми
находить – таб-арга, ач-арга, күр-ергә
находиться – табыл-ырга; урнаш-ырга
национальный – милли
начало – баш, башлангыч, нигез
начальник – башлык, түрә
начальство – түрәләр, башлыклар
начать, начинать – башла-рга, кереш-ергә, тотын-ырга
начаться – башлан-ырга
наш – безнең
не – …-ма(-мә), …-мый(-ми); түгел
небо – күк
небольшой – зур түгел, кечкенә
невозможно – мөмкин түгел
невольно – ихтыярсыз
негромко – әкрен генә
недавно – күптән түгел
недалеко – ерак түгел, якын
недаром – юкка гына
неделя – атна
недовольный – канәгатьсез
недостаток – җитмәү, кимчелек
нежный – ягымлы, назлы
незнакомый – ят, белмәгән
неизвестно – билгесез
неизвестный – ят, таныш түгел, билгесез
некогда – вакыт юк
некого – …-лык кеше юк
некоторый – кайсыбер, беркадәр
некуда – барыр җир юк
нелегко – җиңел түгел, авыр
немало – байтак, аз түгел
немедленно – хәзер үк, шунда ук
немецкий – немец, немец теле
немного – бераз, аз гына
немножко – бераз гына
необходимо – тиеш, кирәк
необходимый – кирәкле, зарур
необыкновенный – гадәттән тыш
необычайный – гадәттән тыш
необычный – гадәти түгел (булмаган)
неожиданно – көтмәгәндә, кинәт
неожиданный – көтелмәгән
неплохо – начар түгел
непонятный – аңлашылмый торган
непременно – әлбәттә
непривычный – күнегелмәгән
несколько – берничә, аз гына
несмотря – …-га карамастан
нести – бар-ырга, үтә-ргә; ис кил-ергә; сал-ырга
нестись – тиз бар-ырга, оч-арга
нет – юк
неужели – чынлап та…-мы?(мени?)
нечего – юк, ярамый
ни – бер…дә; …гына …-ма
нигде – бер җирдә дә
ниже – тәбәнәгрәк, түбәнрәк
низкий – түбән, тәбәнәк
никак – берничек тә
никакой – бернинди дә
никогда – беркайчан да
никто – һичкем
никуда – беркая да
ничего – ярыйсы, ярар
ничто – һичбер нәрсә, һичнәрсә
новенький – өр-яңа, яп-яңа
новость – яңалык, яңа хәбәр
новый – яңа
нога – аяк
нож – пычак
ножка – аяк
номер – номер, сан
нос – борын, томшык
носить – йөрт-ергә, ташы-рга, кия-ргә
ночной – төн, төнге
ночь – төн
ночью – төнлә
нравиться – оша-рга, ярат-ырга
нравственный – әхлакый, рухи
ну – я, ну, булмас ла
нужда – ярлылык, йомыш
нужно – кирәк
нужный – кирәк, кирәкле
нынешний – хәзерге, бүгенге
нынче – хәзер, бүген
о – …-га; турында, хакында, турыда, хакта
оба – ике, икесе дә
обе – ике, икесе дә
обед – төшке аш, төш
обедать – төшке аш аша-рга
обернуться – борыл-ырга; төс ал-ырга
обеспечить – тәэмин ит-әргә
обещание – вәгьдә, сүз
обещать – вәгьдә ит-әргә
обида – хәтер калу
обидеться – үпкәлә-ргә, хәтер кал-ырга
обидно – күңелгә авыр
обидный – хәтер калдырырлык
облако – болыт
область – өлкә; тармак; тирә
облик – йөз, чырай
обнаружить – күрсәт-ергә, белдер-ергә, таб-арга
обнять – кочакла-рга
обойти – үт-әргә
оборудование – җиһаз
обрадоваться – шатлан-ырга, сөен-ергә
образ – сурәт, образ, тәртип
образование – мәгърифәт, мәгариф, белем алу
образованный – мәгърифәтле, белемле
обратиться – мөрәҗәгать ит-әргә, әйлән-ергә
обратно – кире, киресенчә
обращать, обратить – юнәлдер-ергә, керт-ергә
обращаться – куллан-ырга
обстановка – җиһаз; хәл
обсуждать – фикер алыш-ырга
общежитие – тулай торак
общественный – иҗтимагый
общество – җәмгыять
общий – гомуми, уртак, бөтен
объявить – белдер-ергә, әйт-ергә
объяснить – аңлат-ырга
обыкновенный – гадәттәге, гади
обычно – гадәттә
обычный – гадәттәге
обязанность – бурыч, хезмәт
обязанный – тиеш, бурычлы
обязательно – һичшиксез, әлбәттә
обязательство – бурыч, йөкләмә
оглянуться – борылып кара-рга
огонек – ут (яктысы)
огонь – ут, якты
огород – яшелчә бакчасы
огромный – бик зур
одеваться – киен-ергә
одежда – кием
одетый – киеме бар (кеше), киенгән
одеть – киендер-ергә
одеяло – юрган
один – бер, ялгыз
однажды – бервакыт
однако – шулай да, ләкин
одновременно – бер үк вакытта
ожидание – көтү, өмет
ожидать – көт-әргә
озеро – күл
оказываться – табыл-ырга, булып тор-ырга
окно – тәрәзә
около – янында, тирәсендә
окончание – бетү, ахыр
окончить – бетер-ергә, очла-рга
окошко – кечкенә тәрәзә
окружающий – чолгап алган
он – ул
она – ул
они – алар
оно – ул
опасность – куркыныч
определенный – билгеле, ачык
определить – билгелә-ргә
опускаться – төш-әргә, утыр-ырга, иң-әргә
опустить – төшер-ергә, и-яргә, сал-ырга
опыт – тәҗрибә
опытный – тәҗрибәле
опять – тагын
организация – оешма
организованный – тәртипле, оешкан
организовать – оештыр-ырга, тупла-рга
оружие – корал
освободить – азат ит-әргә, чыгар-ырга
осенний – көзге
осень – көз
осенью – көзен, көз көне
осмотреть – күздән кичер-ергә
основа – нигез, буйлык
основной – төп, төп нәрсә
особенно – бигрәк тә
особенный – үзенчәлекле
особый – аерым
оставаться – кал-ырга
оставлять, оставить – калдыр-ырга, ташла-рга
остальной – калганы, башкалар
остановить – туктат-ырга
остановиться – тукта-рга, туктал-ырга
остановка – тукталыш
остаться – кал-ырга
осторожно – саклык белән, сак
остров – утрау
острый – үткен
от – …-дан; …-нан; …-ы; …-да
отвернуться – борылып чыг-арга, борыл-ырга, читкә кит-әргә
ответ – җавап
ответить – җавап бир-ергә
ответственность – җаваплылык
ответственный – җаваплы
отдавать, отдать – кайтар-ырга, бир-ергә
отдел – бүлек
отделение – бүлү, бүлек
отдельный – аерым, кайбер
отдохнуть – ял ит-әргә
отдых – ял
отдыхать – ял ит-әргә
отец – әти
отечественный – ватан
отказываться, отказаться – баш тарт-ырга
открываться – ачыл-ырга, башлан-ырга
открытие – ачыш, ачылыш
открытый – ачык; эчкерсез
открыть, открывать – ач-арга; җибәр-ергә
открыться – ачыл-ырга, башлан-ырга
откуда – кайдан
откуда-то – кайдандыр
отличаться – аерыл-ырга
отлично – бик яхшы
отличный – бик яхшы
отметить, отмечать – билгелә-ргә, язып куя-рга
отнестись – кара-рга
относиться – кер-ергә, кара-рга
отношение – мөнәсәбәт, бәйләнеш
отозваться – җавап кайтар-ырга, бәялә-ргә
отойти – кит-әргә, чиген-ергә, читләш-ергә
отправиться – кит-әргә, олаг-ырга
отпуск – отпуск, җибәрү
отпустить – җибәр-ергә, бушат-ырга
отряд – отряд, төркем
отстать, отставать – артта кал-ырга; куб-арга
отсюда – моннан, шуннан
оттуда – аннан, тегеннән
отходить – кит-әргә, чиген-ергә, читләш-ергә
отчего – нигә, ник
охотник – аучы
охотно – бик теләп
очевидно – күрәсең
очень – бик
очередной – чираттагы, якындагы
очередь – чират
очи – күзләр
очки – күзлек
ошибиться – ялгыш-ырга
ошибка – ялгыш, хата
оштрафовать – штраф сал-ырга
ощупью – капшана-капшана
ощутить, ощущать – сиз-әргә, тоя-рга
ощущение – тойгы
падать – егыл-ырга; яв-арга; капла-рга
палатка – чатыр, палатка
палец – бармак
палка – таяк
памятник – һәйкәл, истәлек
память – хәтер, истәлек
папа – әти, ата
пара – бер пар, иш, ике
парень – егет
пассажир – юлчы, пассажир
пауза – пауза, тыныш
пахнуть – аңк-ырга, ис килеп тор-ырга
перевести – күчер-ергә, чыгар-ырга
передать, передавать – бир-ергә, тапшыр-ырга әйт-ергә; йоктыр-ырга
передача – бирү, тапшыру
передовой – алгы, алдынгы
пережить – баштан кичер-ергә
перейти – чыг-арга, күч-әргә, әверел-ергә
перемена – үзгәреш; тәнәфес
перерыв – өзеклек, тәнәфес
перестать – тукта-рга
переходить – чыг-арга, күч-әргә, әйлән-ергә
период – чор, вакыт, период
перо – каурый, йон; каләм
песок – ком
петь – җырла-рга, сайра-рга
печальный – кайгылы, хәсрәтле
печка – мич
печь – мич
пешком – җәяү
писатель – язучы, әдип
писать – яз-арга; рәсем яса-рга
письмо – хат, язу
пить – эч-әргә
плавать – йөз-әргә
плакать – ела-рга
пламя – ялкын
платить – түлә-ргә
платок – яулык
платье – күлмәк
плечо – иңбаш
плита – плитә
плод – җимеш
плотный – тыгыз, еш
плохо – начар, яман
плохой – начар, яман
площадка – мәйданчык
площадь – мәйдан
плыть – йөз-әргә
по – буйлап, уңаена, белән
победа – җиңү
победитель – җиңүче
победить – җиңеп чыг-арга
побежать – йөгерә башла-рга, кач-арга
поближе – якынрак
побывать – барып кайт-ырга, бул-ырга
поведение – тәртип, холык
поверить – ышан-ырга
повернуть – бор-ырга
повернуться – борыл-ырга
поверхность – өс, йөз, өслек
повесить – эл-әргә, асып үтер-ергә
повести – алып бар-ырга
повод – сылтау
поворот – әйләнеш, борылыш
повторить, повторять – кабатла-рга
повышение – күтәрү, зураю
погибнуть – үл-әргә, һәлак бул-ырга
поглядеть – кара-рга
поглядывать – караштыргала-рга
поговорить – сөйләш-ергә
погода – һава торышы
погодить – көт-әргә
подальше – арырак
подарить – бүләк ит-әргә
подарок – бүләк
подать – бир-ергә, китер-ергә
подбородок – ияк
подвезти – китер-ергә
подвести – уңайсыз хәлгә куя-рга
подвиг – батырлык
подготовить – хәзерләп куя-рга
подготовка – хәзерлек
поддержать – тот-арга, булыш-ырга, якла-рга
поднимая – күтәреп
поднятый – меңгереп куелган
поднять, поднимать – күтәреп ал-ырга, күтәр-ергә
подняться – күтәрел-ергә, чыг-арга
подобно – шикелле, кебек
подобный – охшаш
подобрать – җыя-рга, ал-ырга
подождать – көт-әргә
подойти – кил-ергә, яра-рга, бар-ырга
подписать – кул куя-рга
подпись – кул кую, имза
подробно – тулы итеп
подруга – дус (кыз)
подружиться – дуслаш-ырга
подсказать, подсказывать – әйтеп утыр-ырга
подтвердить – дөреслә-ргә; расла-рга
подумать – уйлап тор-ырга
подучить – тагы да бераз өйрәт-ергә
подушка – мендәр
подхватить – эләктереп ал-ырга; йоктыр-ырга
подходить – кил-ергә, яра-рга, бар-ырга
подъем – күтәрү; сөрү; үр
поездка – юл йөрү
поехать – кит-әргә
пожалуй – ахрысы; бугай
пожалуйста – зинһар
пожать – кул кыс-арга
пожелать – телә-ргә
пожилой – олы яшьтәге
позади – артында
позвать – чакыр-ырга
позволить, позволять – рөхсәт ит-әргә
позвонить – шалтырат-ырга
поздний – соң
поздравить, поздравлять – тәбрик ит-әргә, котла-рга
позже – соңрак
познакомить – таныштыр-ырга
познакомиться – таныш-ырга
познать – бел-ергә, тат-ырга
поиски – эзләү
поймать – эләктер-ергә
пойти – бар-ырга, кит-әргә
пока – әлегә
показать – күрсәтеп бир-ергә
показаться – күренеп кит-әргә
показывать – күрсәтеп тор-ырга
покой – тынлык
поколение – замандаш
покраснеть – кызарып кит-әргә
покрытый – капланган
покупать – сатып ал-ырга
пол – идән
полагать – … дип уйла-рга, … дип сана-рга
полагаться – ышан-ырга, аркалан-ырга
поле – кыр
полевой – кыр …
полезный – файдалы
полезть – менә башла-рга
полететь – оч-арга
политический – сәяси
полка – шүрлек, киштә
половина – ярты
положение – торыш, хәл
положенный – куелган, тиешле
положить – куя-рга
полоса – тасма, буй, зона
полоска – озынча тар тасма
полотно – киндер; полотно
полтора – бер ярым
получать – ал-ырга, йоктыр-ырга
получаться – бул-ырга
полученный – алынган
получить – ал-ырга, чыгар-ырга, йоктыр-ырга
получиться – килеп чыг-арга
полчаса – ярты сәгать
польза – файда, сихәт
пользоваться – файдалан-ырга, куллан-ырга
полюбить – ярат-ырга
помешать – комачаула-рга
помещение – бина, бүлмә
помнить – хәтерлә-ргә
помолчать – эндәшми тор-ырга
помочь, помогать – ярдәм ит-әргә
помощник – ярдәмче
помощь – ярдәм
понадобиться – кирәк бул-ырга
понимать – аңла-рга
понравиться – оша-рга
понятно – аңлаешлы, аңлашыла
понятный – аңлаешлы
понять – аңла-рга, төшен-ергә
попасть – тидер-ергә; бар-ырга; бас-арга
поправить – төзәт-ергә, рәтлә-ргә, иплә-ргә
попробовать – татып кара-рга
попросить – сора-рга, чакыр-ырга
пора – …-га вакыт, …вакыт җитү
поработать – эшлә-ргә, эшләп ал-ырга
порог – бусага
порой – кайчакта, кайвакыт
поручение – йомыш, вазифа
порядок – тәртип
посадить – утырт-ырга; яб-арга; бәйләп куя-рга
поселок – поселок, кечкенә авыл
посидеть – бераз утыр-ырга
поскорее – тизрәк, җәһәтрәк
послать – җибәр-ергә, сал-ырга, юнәлт-ергә
после – соңыннан, …-дан соң
последний – соңгы, актык
послушать – тыңла-рга
послушаться – сүз тыңла-рга
послышаться – ишетел-ергә
посмотреть – кара-рга, карап ал-ырга
посоветовать – киңәш бир-ергә
посоветоваться – киңәш-ергә
пост – пост, урын
поставить – куя-рга, бастыр-ырга
поставленный – куелган
постараться – тырыш-ырга
постель – урын, ятак
постепенно – аз-азлап, акрынлап
постоянно – һәрвакыт, өзлексез
постоянный – өзлексез, даими
постоять – басып тор-ырга, сакла-рга
построенный – төзелгән, корылган
построить – кор-ырга, төз-ергә
поступить – эшлә-ргә; кер-ергә; кил-ергә
поступок – кыланыш, эш
посуда – савыт-саба
посылать – җибәр-ергә, сал-ырга, юнәлт-ергә
потерять – югалт-ырга
поток – гөрләвек, ташкын
потолок – түшәм
потом – аннары
потому – шул сәбәпле
поход – поход
похожий – охшашлы; тартым
почва – туфрак; нигез
почему – ни сәбәптән, ни өчен
почему-то – нигәдер, нилектәндер
почетный – мактаулы
почти – … диярлек
почувствовать – сиз-әргә, тоя-рга, хис итә-ргә
поэт – шагыйрь
поэтому – шунлыктан
появиться – кил-ергә, күрен-ергә
пояс – билбау, пояс
прав – хаклы
правда – дөрес, чыннан да
правило – кагыйдә, тәртип
правильно – дөрес
правильный – дөрес
правительство – хөкүмәт
правление – идарә итү
право – хокук
правый – уң; гадел
праздник – бәйрәм
праздничный – бәйрәмчә, бәйрәм
практика – практика, тормыш, гамәл
предел – чик, эч
предлагать – тәкъдим ит-әргә, бир-ергә
предложение – тәкъдим итү; җөмлә
председатель – рәис, председатель
представитель – вәкил
представить – бир-ергә, күрсәт-ергә
представление – тамаша; күзаллау
представлять – вәкиле бул-ырга
предстоять – алда …тор-ырга, көт-әргә
предупредить – искәрт-ергә
прежний – элекке, үткән
прекрасно – бик яхшы
прекрасный – бик матур, бик яхшы
премия – премия, бүләк
преподаватель – укытучы
прибежать – йөгереп кил-ергә
приближаться – якынае-рга
прибор – прибор; савыт
прибыть – кил-ергә; арт-ырга
привезти – китер-ергә
привести – алып кил-ергә, китер-ергә
приводить – алып кил-ергә, китер-ергә
привыкнуть – гадәтлән-ергә, күнег-ергә
привычка – гадәт, күнегү
пригласить – чакыр-ырга
пригодиться – кирәк бул-ырга, яра-рга
пригодный – яраклы
приготовить – хәзерлә-ргә; пешер-ергә
приготовиться – хәзерлән-ергә
придумать – уйлап таб-арга
приезжать – кил-ергә, кайт-ырга
прием – алу, каршылау; ысул
приехать – кил-ергә, кайт-ырга
признаться – тан-ырга
прийти – кил-ергә, җит-әргә, кайт-ырга
прийтись – туры кил-ергә, яра-рга
приказ – приказ, боерык
приказать – приказ бир-ергә, куш-арга
пример – үрнәк, мисал
примерно – якынча, чамалап
примерный – шәп; якынча
принадлежать – …-ныкы, …-ның
принести – китер-ергә, ит-әргә
принимать – ал-ырга, каршыла-рга
приниматься – башла-рга, тотын-ырга
приносить – китер-ергә, ит-әргә
принятый – кабул ителгән, алынган
принять – ал-ырга, каршыла-рга
приняться – башла-рга, үсеп кит-әргә
природа – табигать
присесть – чүгәлә-ргә
прислать – җибәр-ергә
прислушаться, прислушиваться – колак сал-ырга
приходить – кил-ергә, җит-әргә, кайт-ырга
приходиться – туры кил-ергә
причем – өстәвенә
причина – сәбәп
приятель – дус, туган
приятно – рәхәт; тәмле
приятный – рәхәт; тәмле; ягымлы
про – турында
пробежать – йөгереп үт-әргә
пробовать – сынап (тырышып) кара-рга
проведенный – үткәрелгән
проверить – тикшер-ергә
провести – алып чыг-арга; алда-рга
провожать, проводить – озат-ырга
проговорить – әйт-ергә
продолжать – дәвам ит-әргә
продукт – нәтиҗә; ризык; ашамлык
прозвучать – яңгыра-рга
прозрачный – үтә күренмәле
произведение – әсәр
произвести – яса-рга, тудыр-ырга
производительный – җитештерүчән
производить – яса-рга, тудыр-ырга, эшләп чыгар-ырга
производственный – җитештерү
производство – җитештерү, производство
произнести – әйт-ергә
произойти – бул-ырга, барлыкка кил-ергә
происходить – бул-ырга, барлыкка кил-ергә
происхождение – чыгыш
пройти – тарал-ырга; үт-әргә
промышленность – промышленность, сәнәгать
пропадать – югал-ырга
пропасть – югал-ырга, үл-әргә
просить – сора-рга, ялвар-ырга, үтен-ергә
проснуться – уян-ырга
простить – гафу ит-әргә
просто – җиңел; бары тик
простой – гади, беркатлы
простор – киңлек
просторный – киң, иркен
пространство – пространство, урын
просьба – сорау, үтенеч
против – каршы
противник – дошман, каршы як
протянуть – суз-арга, тартып суз-арга
профессия – белгечлек, һөнәр
проходить – тарал-ырга; үт-әргә
прочесть – укы-рга, укып чыг-арга
прочий – башка, калган
прочитать – укы-рга, укып чыг-арга
прочно – нык, какшамаслык итеп
прочный – ышанычлы
прошлый – узган
прощать – гафу ит-әргә
прыгать – сикер-ергә
прыжок – сикереш, сикерү
прямо – туры, туп-туры
прямой – туры
птица – кош
пугать – куркыт-ырга
пускать – җибәр-ергә, керт-ергә, тарат-ырга
пустить – җибәр-ергә, керт-ергә, тарат-ырга
пустой – буш
пустыня – чүл, сахра
пусть – ярар инде, -сын
пустяк – юк-бар нәрсә, зарар юк
путевка – путевка, юллама
путешествие – сәяхәт
путь – юл
пыль – тузан
пытаться – маташ-ырга
работа – эш, хезмәт
работать – эшлә-ргә, хезмәт ит-әргә
работник – хезмәткәр, хезмәтче
рабочий – эшче; эш
равно – бердәй үк, тигез
равнодушно – илтифатсыз
равнодушный – ваемсыз, исе китми торган
равномерно – бертигез
равный – тигез, тиңдәш
рад – шат, риза
ради – өчен
радоваться – шатлан-ырга, сөен-ергә, куан-ырга
радостно – шатланып, сөенеп
радостный – сөенечле, шатлыклы
радость – шатлык, куаныч
раз – тапкыр, юлы, чак
разбирать – алып бетер-ергә, тикшер-ергә
разбитый – ватылган
разбор – тикшерү, сүтү
разве – …-мыни(мени), әллә…-мы(ме)
разведчик – эзләүче, разведчик
развести – илтеп куя-рга; аер-ырга; асра-рга
развивать – үстер-ергә; ныгыт-ырга
развитие – үсеш, белем дәрәҗәсе
развитой – таза, үскән
развить – сүт-әргә; ныгыт-ырга
развиться – сүтел-ергә; ныг-ырга, үс-әргә
разглядеть – тан-ырга; бел-ергә
разглядывать – карап тор-ырга
разговаривать – сөйләш-ергә
разговор – сүз, сөйләшү
разговорный – сөйләү
раздаваться – ишетел-ергә
раздаться – яңгыра-рга
раздеться – чишен-ергә
раздумье – уй, уйлану
различный – һәртөрле
разломать – ват-арга, җимер-ергә
размер – зурлык, күләм; үлчәм
разнообразный – һәртөрле
разный – төрле
разобрать – алып бетер-ергә, тикшер-ергә
разобраться – аңла-рга, ачыкла-рга
разойтись – таралыш-ырга, тарал-ырга
разрешать – рөхсәт ит-әргә, хәл ит-әргә
разрешение – хәл итү, рөхсәт
разрешить – рөхсәт ит-әргә, хәл ит-әргә
разряд – төркем; разряд; бушану
разум – акыл, зиһен
разумеется – билгеле, әлбәттә
разумеваться – аңлашыл-ырга
разучивать, разучить – ятла-рга, өйрән-ергә
районный – район
раненый – яраланган, яралы кеше
ранний – иртән, иртә килгән
рано – иртә, иртүк, бик иртә
раньше – элегрәк, алда, башта
раскрыть – ач-арга, җәя-ргә, фаш ит-әргә
расписаться – кул куя-рга
расположенный – урнашкан, урнаштырылган
распорядок – тәртип
распоряжение – боерык, күрсәтмә
рассердиться – ачулан-ырга, җикен-ергә
рассказ – хикәя, сөйләү
рассказать – сөйлә-ргә, хикәя ит-әргә
рассматривать – күреп ал-ырга, кара-рга
рассмеяться – көл-әргә, көлә башла-рга
расспросить – сораш-ырга, белеш-ергә
расстояние – ара, ераклык
расстроиться – бозыл-ырга; какша-рга
рассуждать – уйла-рга, сөйләш-ергә
растение – үсемлек
растерянно – аптырап, каушап
растерять – югалт-ырга, жуя-рга
расти – үс-әргә, арт-ырга, көчәе-ргә
расходиться – таралыш-ырга, тарал-ырга
расчет – исәпләү; файда
реальный – реаль, тормышчан
ребенок – бала, нарасый
ребята – балалар, егетләр
редакция – редакцияләү; редакция
редкий – сирәк, сирәк була торган
редко – сирәк
резиновый – резина
резкий – кискен, ачы, борын яргыч
резко – кинәт, кискен итеп
результат – нәтиҗә, күрсәткеч
река – елга
ремонт – ремонт; ремонтлау
республиканский – республика, җөмһүрият …
речь – сөйләү; тел; речь
решать, решить – чиш-әргә, кара-рга, кыл-ырга
решение – чишү, карар, нәтиҗә
решенный – чишелгән, хәл ителгән
решительно – кыю, кискен; һич
решительный – кыю, кискен
рисунок – рәсем, сурәт
робко – кыюсыз гына, юаш кына
ровно – тигез, төгәл, бөтенләй
ровный – тигез, төз
род – ыру, нәсел; род
родина – туган ил, ватан
родители – ата-ана
родиться – ту-арга
родной – туган, туып-үскән
рождение – туу
розовый – ал; роза
роль – роль, тоткан урын
рост – үсү; буй; үсеш
рот – авыз; җан; тамак
рубашка – күлмәк
рубеж – чик, ара
рубль – (бер) сум, тәңкә
рука – кул
рукав – җиң; елга култыгы
руководитель – җитәкче, башлык
руководить – җитәкчелек ит-әргә
руководство – җитәкчелек итү
русский – рус
ручка – каләм; тотка
рыба – балык
рыбак – балыкчы
рыжий – җирән, җирән чәчле
ряд – рәт, саф; күп кенә
рядом – янәшә, якын гына
сад – бакча, җимеш бакчасы
садиться – утыр-ырга
сам – үзем, үзең, үзе
самодеятельность – үзешчәнлек
самолет – самолет, очкыч
самостоятельность – бәйсезлек
самостоятельный – мөстәкыйль
самый – нәкъ, үзе, үк, иң, үзе
сапоги – итек
сарай – сарай
сбиться – ялгыш-ырга, бутал-ырга
сбор – җыю, җыелу
свалиться – егыл-ырга, ав-арга, ишел-ергә
сведение – мәгълүмат, хәбәр
свежий – яңа, саф, иң соңгы
сверкающий – ялтырап торган
сверху – югарыдан, өстән
свет – яктылык, ут; дөнья, җиһан
светлый – якты, ачык, тонык
свидание – күрешү, очрашу
свобода – ирек, азатлык, хөрлек
свободно – иркен, иркенләп
свободный – азат, иркен, буш
своеобразный – үзенә бертөрле
свой – үз, үзенең
связанный – бәйләнгән
связь – бәйләнеш, элемтә
сдать – бирү, кайтару
сделанный – ясалган, эшләнгән
сделать – эшлә-ргә, ит-әргә
сделаться – бул-ырга, барлыкка кил-ергә
себя – үземне, үзеңне, үзен
северный – төньяк
сегодня – бүген
сегодняшний – бүгенге
седой – чал, агарган, аксыл
сей – бу, шушы
сейчас – хәзер, шунда ук
секрет – сер
секретарь – сәркатип
секунда – секунд
село – авыл
сельдь – сельдь, селедка
сельский – авыл
семья – гаилә
сено – печән
сердито – ачуланып, усал итеп
сердитый – ачулы, усал
сердиться – ачулан-ырга, ачу кил-ергә
сердце – йөрәк, күңел, бәгырь
середина – урта, урталык
серый – соры; сүрән, төссез
серьезно – җитди, чынлап
серьезный – җитди
сестра – кыз кардәш, апа, сеңел
сесть – утыр-ырга, кун-арга; бат-арга
сзади – арттан, артта
сидеть – утыр-ырга, утырып тор-ырга
сила – көч, куәт, хәл, дәрман
сильно – каты, нык, көчле
сильный – көчле, нык, каты
синий – күк
система – система, тәртип
сказанный – әйтелгән, диелгән
сказать – әйт-ергә, ди-яргә
сказка – әкият
скамейка – эскәмия
сквозь – үтәли, аркылы, аша
складываться – өелеп куел-ырга, тор-ырга
сколько – күпме, ничә, никадәр
скорее – тизрәк, җәһәтрәк
скоро – тиз, җәһәт, тиздән
скорость – тизлек
скорый – тиз, тиз йөрешле
скромный – тыйнак, гади; аз гына
скрыться – яшерен-ергә, күздән югал-ырга
скучно – күңелсез, ямансу, эч пошу
скучный – күңелсез, эчпошыргыч
слабо – буш итеп, тыгыз итмичә
слабый – көчсез, чирләшкә; салмак
слава – дан, шөһрәт
славный – атаклы; яхшы
слегка – аз гына, җиңелчә
след – эз, билге
следить – күзәт-ергә, кара-рга
следовать – артыннан йөр-ергә, бар-ырга
следующий – бара торган, аннан соңгы
слеза – яшь, күз яше
слишком – бик, бигрәк, үтә
словно – кебек, әйтерсең, диярсең
слово – сүз
словом – кыскасы
сложенный – өеп куелган, кушылган; бөкләнгән
сложить – өеп куя-рга
сложный – катлаулы, кыен; кушма
слой – катлам, катлау
служба – хезмәт, эш
служить – хезмәт ит-әргә, эшлә-ргә
случай – вакыйга, җай
случайно – очраклы рәвештә
случайный – очраклы, көтелмәгән
случаться – бул-ырга, туры кил-ергә
случиться – бул-ырга, туры кил-ергә
слушать – тыңла-рга, санла-рга, кара-рга
слушаться – тыңла-рга, санла-рга
слышать – ишет-ергә, сиз-әргә, тоя-рга
слышаться – ишетел-ергә,сизел-ергә, тоел-ырга
слышно – ишетелә, хәбәрләр бар
слышный – ишетелә торган
смело – кыю, гайрәтләнеп
смелый – кыю, батыр
смена – алмашыну, смена, алмаш
смерть – үлем, әҗәл, вафат
сметь – кыю (хак) бул-ырга
смешно – көлке итеп
смешной – көлке, көлдергеч
смеясь – көлеп, шаярып
смеяться – көл-әргә, мыскыл ит-әргә
смотреть – кара-рга, күзәт-ергә
смочь – булдыр-ырга, кулдан кил-ергә
смущенно – оялып, уңайсызланып
смысл – мәгънә; максат; файда
сначала – башта, яңабаштан
снег – кар
снежный – кар, карлы
снимать – төшер-ергә; сал-ырга; җый(я)-рга, ал-ырга
снимок – рәсем, күчермә
снова – яңадан, тагы бер кат
снять – ал-ырга; төшер-ергә; сал-ырга
собака – эт
собираться – җыел-ырга, җыен-ырга
собрание – җыелыш, җыелма
собрать – җыя-рга, хәзерлә-ргә
собраться – җыел-ырга, җыен-ырга
собственно – чынында, дөресендә
совершать – яса-рга, күрсәт-ергә, ит-әргә
совершенно – бөтенләй, тәмам, һич
совесть – вөҗдан, намус
совет – киңәш, мәслихәт
советовать – киңәш бир-ергә
совещание – киңәшмә
современный – замандаш, хәзерге
совсем – бөтенләй, һич тә, дөм …
согласиться – риза бул-ырга, килеш-ергә
I согласный – риза, килешкән
II согласный – тартык
содержание – эчтәлек
сожаление – кызганыч, үкенеч
создание – булдыру, төзү, язу
созданный – төзелгән, ясалган
создать – булдыр-ырга, төзе-ргә, тудыр-ырга
сознание – аң, һуш, ис, аңлау
сойти – төш-әргә, чыг-арга, куб-арга, бет-әргә
солнечный – кояш, кояшлы
солнце – кояш
сомнение – шик, шөбһә
сомнительный – шикле, шөбһәле
сон – йокы, төш
сообщать, сообщить – хәбәр ит-әргә, белдер-ергә
сообщение – хәбәр, элемтә
соревнование – ярыш
сосед – күрше, күрше-күлән
соседний – күрше
сосна – нарат
составить – янәшә куя-рга, төз-әргә, яса-рга
состояние – хәл, торыш; байлык
состоять – тор-ырга, бул-ырга
состояться – бул-ырга
союз – союз, берлек; теркәгеч
спасибо – рәхмәт
спасти – коткар-ырга, йолып кал-ырга
спать – йокла-рга
сперва – элек, башта, әүвәл
специалист – белгеч
специальность – белгечлек
специальный – махсус
спешить – ашыг-ырга, кабалан-ырга
спина – арка, сырт
спокойно – тыныч кына
спокойный – тыныч
спор – бәхәс, сүз көрәштерү, дау
спорить – бәхәсләш-ергә, җиңеш-ергә
спортивный – спорт
спортсмен – спортчы
способ – ысул, юл, юнь
способность – сәләт
способный – сәләтле, булдыклы
справа – уңнан, уң яктан, уңда
справедливый – гадел, туры, хаклы
справиться – булдыра ал-ырга, җиң-әргә
спрашивать, спросить – сора-рга, таләп ит-әргә
спрятать – яшер-ергә, качыр-ырга
спрятаться – яшерен-ергә, кач-арга, пос-арга
спуститься – төш-әргә, аска төш-әргә
спустя – үткәч
спутник – юлдаш, иярчен
сразу – шунда ук, берьюлы
среди – арасында
средний – урта, уртадагы, уртача
средство – чара, юл; акча
срок – вакыт; срок
срочно – бик тиз, ашыгыч
ставить – бастыр-ырга, урнаштыр-ырга, куя-рга
становиться – бас-арга, бул-ырга, урнаш-ырга
стараться – тырыш-ырга
старик – карт
старинный – борынгы, күптәнге, иске
старуха – карчык
старший – олы, югары, өлкән
старый – карт, иске, алама
I стать – бас-арга, урнаш-ырга, тукта-рга
II стать – бул-ырга
статья – мәкалә; маддә
стекло – пыяла
степь – дала
стих – шигырь
стоить – тор-ырга, яра-рга
стол – өстәл, табын
столб – багана
столица – башкала, мәркәз
столовая – аш бүлмәсе, ашханә
столько – шулкадәр, шулхәтле
сторона – як, чит, тараф
стоявший – торган, басып торган
стоять – тор-ырга, урнаш-ырга, тукта-рга
стража – кораллы сакчы(лар), сак
страна – ил, як
страница – бит; сәхифә
странно – гаҗәп хәл, сәер
странный – гаҗәп, сәер, әкәмәт
странствие – сәяхәт, ил гизү
страх – курку, кот очу, дәһшәт
страшно – куркыныч, курку
страшный – куркыныч, бик көчле
стрелять – ат-арга
стремиться – ашыгып бар-ырга, омтыл-ырга
стремление – омтылыш, морат
строгий – таләпчән, кырыс, төгәл
строго – таләпчәнлек күрсәтеп
строение – төзү, корылма, төзелеш
строитель – төзүче
строительный – төзү, төзелеш
строительство – төзелеш, корылыш
строить – төз-ергә, яса-рга, кор-ырга
строиться – үзеңә йорт төзе-ргә; сафка тезел-ергә
строй – саф, строй, көйләнеш
стройка – төзү, төзелеш, корылма
строка – юл
строчка – юл
стук – шакылдау, кагу, тибү
стул – урындык, утыргыч
стучать – шакылда-рга, каг-арга
стыдно – оят
суд – суд, хөкем
судить – фикер йөрт-ергә; гаеплә-ргә
судьба – язмыш, тәкъдир, күрәчәк
суметь – булдыра ал-ырга, кулдан кил-ергә
сумка – букча, сумка
сунуть – тыг-арга, куя-рга, сал-ырга
суровый – кырыс, каты, авыр
сутки – тәүлек, көн
сухой – коры, киптерелгән
существо – зат, җан иясе, кеше
существовать – яшә-ргә, бар бул-ырга
схватить – тотып ал-ырга; аңла-рга
сходить – барып кайт-ырга
сцена – сәхнә, күренеш
счастливый – бәхетле
счастье – бәхет, сәгадәт
счет – санау, исәпләү, счет
считать – сана-рга, исәплә-ргә
считаться – исәпләш-ергә, санаш-ырга
съезд – съезд, килү, корылтай
съесть – аша-рга, ашап бетер-ергә
сыграть – уйна-рга, башкар-ырга
сын – ул
сюда – монда, бире
тайна – сер
так – шулай, болай, мәсәлән
также – шулай ук, да
такой – шундый, шулкадәр
там – анда, шунда, тегендә
танец – бию
танцевать – бие-ргә
тарелка – тәлинкә
таскать – таш-ырга, тарт-ырга
татарский – татар
тащить – алып бар-ырга
твердить – колагына тукы-рга, ятла-рга
твердо – нык, катгый
твердый – каты, ныклы
твой – синең
творческий – иҗади
творчество – иҗат
т.е.(то есть) – ягъни
тело – тән, җисем
тем – шул хәтле, шулкадәр
темно – караңгы
темнота – караңгылык
темный – караңгы; җинаятьчел
тень – күләгә
теперь – хәзер
тепло – җылы, дусларча
теплый – җылы; ягымлы
терпеть – түз-әргә; очра-рга, күр-ергә
территория – территория
терять – югалт-ырга, аерыл-ырга, әрәм ит-әргә
тесно – тыгыз, тар
тетрадь, тетрадка – дәфтәр
тетя – апа
технический – техник
течение – агым, юнәлеш
тип – тип, төр
тихий – әкрен, тын, басынкы
тихо – әкрен, тын
тихонько – әкрен генә
тише – акрынрак, чүгез
тишина – тынлык, тынычлык
то – …-дыр, нәкъ
то – ул чагында, бер…бер, я…я
то есть – ягъни, дөресрәге
товарищ – иптәш
тогда – ул вакытта, алай булгач
тоже – шулай ук, да
толпа – халык
толстый – калын, юан
только – бары, ләкин
тон – тон, төсмер
тонкий – юка, нәфис
торжественный – тантаналы
торжество – тантана, җиңү
торопиться – ашыг-ырга
торопливо – ашыгып, кабаланып
торопливый – ашыгучан, ашыгыч
торчать – чыгып (тырпаеп) тор-ырга
тоска – сагыну, эч пошу
тот – шул, теге, бусы
тотчас – шунда ук, шул чакта ук
точка – нокта; урын
точно – нәкъ, төгәл, дөрес
точный – төгәл, дөрес, җыйнак
трава – үлән, чирәм
тракторист – тракторчы
требование – таләп
требовать – таләп ит-әргә, кирәк
требоваться – таләп ител-ергә
тревога – курку, тревога
тревожно – борчулы, шомланып
тревожный – шомлы,тревога
треугольник – өчпочмак
тронуть – тия-ргә, ал-ырга
труба – торба, морҗа, быргы
трубка – трубка, көпшә
труд – хезмәт, әсәр, көч түгү
трудиться – эшлә-ргә, тырыш-ырга
трудно – авыр, кыен, читен
трудность – авырлык, кыенлык
трудный – авыр, кыен, читен
трудовой – эш, хезмәт
трудящийся – хезмәт иясе, хезмәт итүче
туда – шунда, тегендә
туман – томан
тут – биредә, монда, шул чакта
туча – болыт, кара болыт
тщательно – ныклап, нык
ты – син
тыл – арт, тыл
тяжело – авыр, читен, кыен
тяжелый – авыр, салмак, каты
тянуть – тарт-ырга, суз-арга, суыр-ырга
тянуться – сузыл-ырга, уз-арга
у – янында, …-да (-та), …-ның
убегать – йөгер-ергә, кач-арга, ташы-рга
убедительный – ышандырырлык
убежать – йөгер-ергә, кач-арга, ташы-рга
убирать – алып куя-рга, җыя-рга, бизә-ргә
убить – үтер-ергә, өз-әргә, түг-әргә
уборка – җыю, җыештыру
убрать – алып куя-рга, җыя-рга, бизә-ргә
уважаемый – хөрмәтле
уважать – ихтирам ит-әргә, санла-рга
уважение – хөрмәт, ихтирам
уверенно – ышанып, туп-туры
уверенность – ышанганлык, ышану, ышаныч
уверенный – нык ышанган кеше
уверять – ышандыр-ырга
увидев – күреп (алып)
увидеть – күр-ергә, аңла-рга, бел-ергә
уговаривать – үгетлә-ргә, юмала-рга
уговорить – үгетлә-ргә, килештер-ергә
угол – почмак; чат, чатлык
уголок – почмак
уголь – күмер
угрюмо – күнелсез, караңгы
удаваться – уңышлы барып чыг-арга
удар – бәрү, тибү, удар, һөҗүм
ударить – суг-арга, бәр-ергә
удаться – уңышлы барып чыг-арга
удивительно – гаҗәп, искиткеч
удивительный – гаҗәеп, искиткеч
удивиться – ис кит-әргә, гаҗәплән-ергә
удивление – ис китү, гаҗәпләнү
удивленно – ис китеп, гаҗәпләнеп
удобно – уңайлы, җайлы, кулай
удобный – уңай, уңайлы, җайлы
удовольствие – рәхәт, хозур
уезжать – кит-әргә, китеп бар-ырга
уехать – кит-әргә, китеп бар-ырга
I уж – тузбаш (елан)
II уж – инде, лә инде
ужас – курку, кот очу, фаҗига
уже – инде
ужин – кичке аш
узкий – тар
узнав – белеп, аңлап алгач
узнавать – тан-ырга, бел-ергә, аңла-рга
узнать – тан-ырга, бел-ергә, белеш-ергә
уйти – кит-әргә, ташла-рга, чум-арга, тотыл-ырга
указать – күрсәт-ергә, ишарә ит-әргә
улица – урам
улучшаться, улучшиться – яхшыр-ырга, әйбәтлән-ергә
улучшить – яхшырт-ырга, әйбәтләндер-ергә
улыбаться – елма-ерга; оша-рга
улыбаясь – елмаеп, көлемсерәп
улыбка – елмаю, көлемсерәү
улыбнуться – көлемсерә-ргә
ум – акыл; акыл иясе
умелый – оста, булдыклы
умение – белү, сәләт
уменьшать – кечерәйт-ергә, азайт-ырга
умереть – үл-әргә, әҗәл җит-әргә
уметь – бел-ергә, кулыннан кил-ергә
умножать – тапкырла-рга, арттыр-ырга
умножить – тапкырла-рга, арттыр-ырга
умный – акыллы, башлы
упасть – егыл-ырга, төш-әргә, атыл-ырга, киме-ргә
управление – идарә (итү)
уровень – биеклек, дәрәҗә
урожай – уңыш, муллык
урок – дәрес, гыйбрәт
усесться – утыр-ырга
усилие – бердәм көч
условие – сүз куешу, шарт, таләп
услышать – ишет-ергә, ишетеп бел-ергә
усмехнуться – көлемсерә-ргә, авыз ер-ырга
уснуть – йокыга кит-әргә, йоклап кит-әргә
усовершенствоваться – камилләш-ергә
успевать, успеть – җитеш-ергә, өлгер-ергә
успех – уңыш, уңышлык
успешно – уңышлы (рәвештә)
успешный – уңышлы
успокоиться – тынычлан-ырга, басыл-ырга
усталый – арыган, талчыккан
установленный – куелган, билгеләнгән
устать – ары-рга, йончы-рга, әлсерә-ргә
устно – телдән
устраивать – кор-ырга, рәтлә-ргә, куптар-ырга
устроить – кор-ырга, рәтлә-ргә, куптар-ырга
устройство – төзелеш, җайланма
утверждать – расла-рга, …дип сана-рга
утро – иртә
утром – иртән, иртә белән
ухаживать – кара-рга, артыннан йөр-ергә
ухо – колак
уход – китү, ташлау; карау (авыруны)
уходить – кит-әргә, ташла-рга
участвовать – катнаш-ырга
участие – катнашу, теләктәшлек
участник – катнашучы
участок – участок, бүлемтек
учащийся – укучы
учеба – уку, белем алу
учебник – дәреслек
учебный – уку, уку-укыту
учение – тәгълимат, уку
ученик – укучы, өйрәнчек, шәкерт
ученический – укучы …
ученый – галим, гыйльми
учитель – укытучы, остаз, мөгаллим
учительская – укытучылар бүлмәсе
учительский – укытучы…
учить – укыт-ырга, өйрәт-ергә, ятла-рга
учиться – укы-рга, өйрән-ергә
уют – уңайлылык
уязвимый – йомшак, кимсенүчән
факт – мисал
фигура – сын
физический – физика, физик
флаг – байрак, флаг, әләм
форма – форма; кием
фотография – фотография, рәсем, сурәт
фраза – җөмлә, гыйбарә
характер – характер, холык
хватать – тот-арга, җит-әргә
хватить – суг-арга, бәр-ергә
хвост – койрык
химический – химия …, химик
хлеб – икмәк, ашлык
ходить – йөр-ергә, кара-рга
ходьба – йөреш, йөрү
хозяин – хуҗа, ия
хозяйство – хуҗалык
холод – суык, салкын
холодно – суык, салкын
холодный – салкын
хор – хор, күмәк җыр
хороший – яхшы, әйбәт
хорошо – яхшы, әйбәт, ярар
хотеть – телә-ргә
хотеться – телә-ргә
хоть – булса да
хотя – булса да, гәрчә
художественный – матур; нәфис
художник – рәссам, художник
хуже – начаррак
цвет – төс
цветной – төсле
цветок – чәчәк, гөл
целина – чирәм җир
целовать – үб-әргә
целый – бөтен, тулы, буе
цель – максат
ценный – кыйммәтле
центр – үзәк, урта
центральный – үзәктәге, төп
цепь – чылбыр, богау
цыпленок – чеби, чебеш
чай – чәй
час – сәгать
часто – еш
часть – өлеш, кисәк, бүлек
часы – сәгать
чаще – ешрак, куерак
чей – кемнеке
чей-то – кемнекедер
человек – кеше
человеческий – кешегә хас
человечество – кешелек дөньясы
чем – караганда, никадәр
через – аркылы, аша
чернила – кара (язу карасы)
черный – кара
черт – шайтан
черта – сызык, хасият
честно – гадел, намусы кушканча
честный – намуслы, тугры
честь – намус
четверть – чирек
число – сан
чисто – чиста (итеп)
чистота – чисталык, сафлык
чистый – чиста, саф
читатель – укучы
читать – укы-рга
член – әгъза, кисәк, член
что – нәрсә, дип
чтоб – өчен; …-сын(сен)
что-либо – ни дә булса
что-то – нәрсәдер, бераз, никтер
чувство – тойгы, хис
чувствовать – сиз-әргә, тоя-рга, хис ит-әргә
чувствоваться – тоел-ырга
чудесно – гаҗәп, бик әйбәт
чудесный – таң калырлык
чужой – башка кеше; чит, ят
чуть – аз гына
шаг – адым
шагать – атла-рга, атлап бар-ырга
шагнуть – атлап куя-рга, атла-рга
шапка – бүрек
шепотом – пышылдап
шептать – пышылда-рга
шея – муен
ширина – киңлек, иң
широкий – киң, иркен, зур
широко – киң, зур
школа – мәктәп
школьник – укучы
школьный – мәктәп …
шляпа – эшләпә
штука – данә
шум – тавыш
шуметь – шаула-рга
шумно – шаулап, шаулы
шутить – шаяр-ырга, уйна-рга
шутка – шаярту
щека – яңак
щенок – көчек
щи – щи, кәбестә шулпасы
экзамен – имтихан
экзаменовать – имтихан ал-ырга
экземпляр – нөсхә
экономика – икътисад
экономия – экономия, исрафсыз
электричество – электр
электростанция – электр станциясе
энергично – гайрәтләнеп, дәрт белән
энергия – энергия; дәрт
эта – бу
этаж – кат, этаж
это – бу
этот – бу
эффективный – тәэсирле, нәтиҗәле
эх – их, әй, эх
эхо – кайтаваз
юг – көньяк
южный – көньяктагы, көньяк
юность – яшьлек
юноша – яшүсмер
юношеский – яшьлек …
юный – яшь
я – мин
яблоко – алма
яблоня – алмагач
яблочный – алма
явиться – кил-ергә, бар-ырга, бул-ырга
являться – бул-ырга, кил-ергә
явный – ачык, шиксез
ядерный – атом-төш …
язык – тел
яйцо – йомырка
январь – гыйнвар, январь
яркий – якты, яп-якты, ачык
ярко – якты, яп-якты
ясно – якты, аяз
ясный – якты, ачык
ястреб – карчыга
ящик – тартма
